Samsun Tarihi

Samsun, Küçük-Asya olarak bilinen, Anadolu Yarımadasının kuzeyinde Orta Karadeniz Bölgesinde, Kızılırmak (Eski Halys Alis) ile Yeşilırmak (Eski İris)in denize döküldüğü yerler arasındaki yörede Mert Irmağı ağzına kurulmuştur.

Samsun'un tarih öncesi çağlarda ne zaman ve nasıl kurulduğu hakkında kesin bilgiler yoktur. Kentin güzeyindeki "Dündar Tepe" höyüğünde yapılan arkeolojik araştırma ve incelemeler Kalkolotik ve Bakır Çağlarına ait bir uygarlığın yaşadığını ortaya koymuştur. Ayrıca söz konusu yörenin Hititlerden önce ve onların döneminde "Gaskalarca" da yerleşim yeri olarak seçildiği Hitit yazılı kaynaklarından anlaşılmaktadır.

M.Ö. 12 YY'da Anadolu'da Hitit siyasal egemenliğinin kalkmasından sonra Samsun'un çeşitli devletlerin nüfus alanı haline geldiği sanılmaktadır. M.Ö. 750-760 yılları arasında Anadolu'da Yunan kolonilerinin kurulduğu dönemde Samsun, "Amisos" adlı küçük bir yerleşim merkezi idi. Şehrin İon şehri devletlerinden Miletos (Millet) tarafından kurulduğu kabul edilmektedir. Bu çağlarda şehir pek çok defalar el değiştirmiştir. M.Ö. 5. YY'da Atinalılar, M.Ö. 4.YY'da önce Persler daha sonra da Makedonyalılar (İskender) egemen olmuştur. M.Ö. 331 yılında Büyük İskender Amisos'u bağımsız şehir olarak ilan egemenliği bu şehirde de etkin olmuştur.

M.Ö. 47'de Romalı Sezar'ın kesin egemenliğine giren Samsun, bu egemenliği izleyen ve Hıristiyanlığın yayıldığı Bizans döneminde bir piskoposluk merkezi olarak siyasal tarihte ve dinler tarihinde yer alır. 1071 Malazgirt Zaferi ile Anadolu kapılarının Türklere açılmasından sonra Samsun, Anadolu'nun fethi ile görevli komutanlardan Melik Danişment Gazi ve onun kurduğu Beyliği denetimi altına girmiştir. 12. YY sonlarında Anadolu Selçuklu Devletinin eline geçmiştir. 14. YY'da Canik Beylerinin yönettiği Samsun ve dolayları, Osmanlı Devletini ikinci kez kuran Çelebi Sultan Mehmet eliyle, 1413'de Osmanlı yönetimine katılmış, 1427 yılında da Canik adıyla ilk kez haritaya geçmiştir. Samsun ve yöresinde tütün ekiminin yaygınlaşması ve buharlı gemilerin Karadenizde işlemesiyle 19.YY'da Samsun Karadenizde küçük bir iskele durumundan kurtuldu.

1869 yılında büyük bir yangın geçiren Samsun'un hemen hemen tamamı yanarak kül oldu. Fakat zengin bir ticaret merkezi ve şehri olduğunda kısa bir zamanda kalkındı. Fransa'dan getirilen bir mimarın planına göre şehirde birbirini dik olarak kesen dar sokaklar ve caddeler boyunca evler yapıldı.

1. Dünya Savaşından sonra parçalanan ve düşmanlar tarafından istila edilen cennet vatanımızı kurtarmak için harekete geçen Mustafa Kemal Paşa, ordu müfettişi sıfatıyla Bandırma Vapurunda, yağmurlu ve fırtınalı bir havada Karadeniz de üç gün çalkalandıktan sonra 19 Mayıs 1919'da Samsun'a ayak basarak Milli Mücadelenin ilk adımını attı. Söz konusu tarih, Gazi Mustafa Paşa tarafından "Gençlik ve Spor Bayramı" olarak ilan edilmiştir. İlan edildiği 1936 yılından beri her yıl "19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı" olarak kutlanmaktadır.

Samsun Amisos Tepesine Ulaşım

Amisos Tepesi Baruthane olarak adlandırılan yerin üst noktasında kalıyor. Şu an buraya ulaşım teleferik ile sağlanıyor. Çok keyifli bir tırmanışla ulaşıyorsunuz tepeye ve manzara oldukça güzel.

İşte tepelerden birisi; 

Bu tepeye çıkınca deniz alabildiğince önünüzde kalıyor.
Tepelerde yer yer ahşaptan yollar yapılmış. Buraları gezerekte farklı açılardan manzarayı seyredebiliyorsunuz. İşte yollar; 

 İlk fotoğraftaki tepeye çıkıp sağ tarafınıza baktınızda Samsun şehir merkezi tarafını görürsünüz;

Samsun ve Amisos Tepesi

Samsun, tüm karadeniz bölgemizin en kalabalık ve büyük şehridir. Doğu ve batısında verimli Bafra ve Çarşamba ovalarıyla çevrili. Samsun aynı zamanda eski zamanlardan beri önemli bir liman kenti ola gelmiş. Bugün de bölgenin en önemli liman kenti konumunu sürdürüyor. Samsun ve civarında önemli bir sanayileşme yok, ağırlıklı olarak tarım, ticaret ve imalat sektörü bulunuyor.

Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun'a ayak bastığı 19 Mayıs 1919 günü Kurtuluş Savaşı'nın başlangıç tarihi olarak kabul ediliyor ve tüm yurtta gençlik ve spor bayramı olarak coşkulu törenlerle kutlanıyor. Samsun'da sahilde Atatürk'ün Samsun'a ayak bastığı iskele ve civarı yapılan bir çevre düzenlemesiyle yürüyüş ve gezinti alanına dönüştürülmüş. Atatürk'ün ayak bastığı tarihi iskele ise tarihi yaşatırcasına yenilenmiş ve iskelenin ucuna Atatürk'ü Samsun'a getiren Bandırma vapurunun bir maketi ve önünde en başta Atatürk olmak üzere yolcularının maket/heykelleri yerleştirilerek o an canlandırılmış. Bu iskeleyi ziyaret ederken önünde hatıra fotoğrafı çektirmeden dönmeyin.

Samsun, günümüzde Amisos tepesi civarının doğusu ve batısı (Atakkum) olarak sanki ikiye ayrılmış gibi. Doğu bölgesi eskiden beri yerleşimin olduğu bölge iken, batısı Atakum ilçesi olarak çok daha yeni yerleşimin olduğu ve dolayısıyla daha düzenli ve modern bir bölge.

Samsun'a geldiğinizde kentin Amisos olarak bilinen tepesine çıkıp, bu tepede bulunan cafe/restaurantta birşeyler atıştırıp aynı zamanda şehri kuşbakışı seyre dalabilirsiniz. Manzara enfes! Amisos tepesine aşağıdaki ana yoldan teleferik ile de çıkılabiliyor. Kısa teleferik hattıyla birkaç dakikada Amisos tepesine varıyorsunuz. Kısa ama hoş bir yolculuk..

Samsun'dan batıya doğru devam edildiğinde, sahil yolunu takip ederek sayısız koy yer alıyor. Bunlardan birinde mola verip denizin hemen kıyısındaki sahilde banklarda piknik molası verip, yüzdükten sonra yola devam edebilirsiniz.

Acıktığınızda Samsun kent merkezinin biraz dışındaki Gülhan Lokantası'nı tavsiye ederiz. Samsun'un en nezih ve kaliteli lokantası burası. Üstelik kalitesine kıyasla fiyatlar İstanbul İzmir gibi şehirlere kıyasla çok uygun; 2 çorba, pide, köfte tava, çerkez kuzu tava, salata, kola sadece 36 YTL! (Temmuz 2008) hesap geldi. Nezih bir ortamda enfes lezzetleri tatmak için kaçırılmayacak bir yer, buralara gelmişken mutlaka uğrayın, lezzetleri tadın.

Samsun Atatürk Müzesi’nde, Gazi'nin özel eşyalarıyla çeşitli tarihi fotoğraflar sergileniyor. Müzenin cephesinde havuz, heykel ve kabartma figürler bulunuyor. Gazi Müzesi ise Atatürk’ün Samsun’a geldiği dönemlerde kaldığı zamanın Mıntıka Palas Oteli’nden dönüştürülerek 1930 yılında müze haline getirilmiş. Müzede Atatürk’ün kullandığı eşyalarla fotoğraflar sergileniyor. Birebir ölçülerde inşa edildikten sonra Doğu Park sahiline yerleştirilen müze gemi Bandırma Vapuru ise 2001 yılında ziyarete açıldı. Gemide, Atatürk ile Samsun’a çıkan silah arkadaşlarının balmumu heykelleri bulunuyor. Arkeoloji ve Etnografya Müzesi’nde ise Samsun ve çevresinde yapılan kazılarda ortaya çıkan tarihi eserler yer alıyor. Müzede yer alan eserler arasında Amisos Hazinesi, mozaikler ve Bafra’da 1974 yılından bu yana sürdürülen İkiztepe Kazıları’nda çıkarılan binlerce yıllık tarihi eserler bulunuyor.

Samsun'da konaklama ise bir eksiklik. Kentte var olan tek 5 yıldızlı otel kapanmış. Kentin en rağbet gören oteli 4 yıldızlı Nort Point. Çarşamba havaalanından Samsun kent merkezine ulaşım ise otomobil ile 15-20 dakika sürüyor.